1-га лістапада дабраліся да лесу пана старосты, шырынёю ў 4 мілі і даўжынёю ў 5. У тым лесе ўласнасці пана адно 4 вёскі, большасцю ж яны належаць іншым, як старосце жмудскаму25. Лес называецца Silva Czarnaloza, што азначае “чорны лес”.
4-га лістапада паехалі на паляванне, але нічога не злавілі, бо не мелі дастаткова сялянаў. Паляванні ж ладзяцца ў такі спосаб: вечарам высылаюць выведнікаў, якія цікуюць, у якім гаю сабралася большая колькасць звяроў, ды якраз там з самага ранку робяць аблогу, часткаю сеткамі, часткаю людзьмі з коллем і рагацінамі; па агульным размеркаванні пан з сям’ёю і слугамі пад’яжджае да сетак, і там хаваюцца за дрэвамі, пільнуючы звера з каламі ў руках. Лоўчыя з сабакамі і стрэльбамі ходзяць насупраць сетак, высочваюць звера і скіроўваюць проста на іх; калі звяры разбягаюцца ў бакі, абложаныя сялянамі, тыя ўсе калоцяць па дрэвах і робяць такі вэрхал, што перапуджаны звер вяртаецца назад. Калі ж трапляе ў сеткі, пан і слугі забіваюць яго коллем, патрапіўшы ж на лоўчых, звер гіне ад стрэльбаў. Паляванні ладзяць толькі ўзімку, бо летам лес недаступны з увагі на багну.
7-га лістапада зноўку выехалі на паляванне і злавілі трох туроў. Аднаго забілі ў сетцы, у двух іншых пацэлілі са стрэльбаў. Два дзікі, заблытаўшыся ў сетках, перагрызлі іх зубамі і выбраліся на волю без перашкод.
1-га пакінулі мы “Герцынскі лес”26, заначавалі ў святара рускага; яны ўсе адпускаюць даўгія валасы і ўбараюцца ў даўгія апранахі, ніводнае мовы, апроч сваёй, не ведаюць.
13-га прыехалі ў Зэльву, вёску пана старосты, што ляжыць на Русі, складаецца яна з некалькіх паселішчаў.
17-га прыехалі ў Лапеніцу27, вёску пана з некалькімі паселішчамі.
25-га лістапада прыехалі ў Малую Зэльву, вёску пана, называную так ад рэчкі.
30-га прывезлі нам лася, тура і дзіка, упаляваных ужо па ад’ездзе пана.
2-га снежня выехалі паляваць на зайцоў; было шмат пагоркаў, усе раз’ехаліся ў розныя бакі, каб падганяць зайцоў да лоўчых, тады ж я, з волі лёсу, убіўся ў месца, поўнае снегу, адкуль не мог выбрацца, круціўся там узад-уперад ды згубіў астатніх, якія ўжо кіраваліся да дому, і адзін блукаў сярод пагоркаў. Выехаў да лесу, праз які ехаць не хацеў, урэшце іншым шляхам дабраўся да нейкай вёскі, дзе не мог намовіць сялянаў, каб паказалі мне дарогу; урэшце, з цяжкасцю па-польску ім патлумачыў, што абяцаю грошы, калі яны мяне скіруюць, чаго яны рабіць не хацелі, пакуль я не заплачу наперад. Я нічога з сабою не меў, дык у якасці платы даў пячатку і срэбную манету, падараваную мне на развітанне Крыштафам Сульцэрам28; адно тады мяне, ноччу, правёў нейкі стары. Калі я з’явіўся, то цешыліся і віншавалі мяне, што я не забіты сялянамі.
13-га выехалі з Малой Зэльвы і прыбылі ў Вялікую Зэльву, места князя маршалка Радзівіла29, у адной мілі ад Малой Зэльвы.
14-га прыехалі ў места Масты, названае так ад крытага маста праз раку Нёман, які вядзе да места. Заначавалі ў месцы Ражанка30, на двары лютаранскага біскупа31, і там слугі пана старосты біліся на кіях з слугамі маршалка за доступ да сена.
Места адлеглае на 6 міляў ад Вялікай Зэльвы.
16-га начавалі ў самотным заезным двары. На начлег прынялі нас у вёсцы Руднікі, дзе адбываюцца каралеўскія паляванні. Двор каралеўскі ўвесь з дрэва, з прыбітымі вакол галавамі туроў. Наўкруг яго колькі дамкоў, збудаваных для сенатараў, бо тут часамі адбываюцца і нарады32.
25 Ян Хадкевіч гербу Грыф (каля 1537—1579), староста жмудскі (1563), маршалак земскі Вялікага Княства Літоўскага (1566), адміністратар Інфлянтаў (1566), кашталян віленскі (1574), ковенскі староста (1574).
26 Алюзія на “Гальскую вайну” Юлія Цэзара (VІ, 24—28). Тут гэты выраз дастасаваны да Белавежскай пушчы.
27 Лапеніца, мястэчка ў ваўкавыскім павеце (зараз вёска ў Ваўкавыскім раёне).
28 Магчыма, сын Сымона Сульцэра (Sulzer, 1508—1585), тэолага з Бэрна і Базэля. Сульцэры вядомы ў Вінтэртуры ад пачатку ХІІІ ст.
29 Мікалай Краштаф Радзівіл, называны “Сіроткаю” (1549—1616), брат Альбрыхта і Станіслава (а таксама Юрыя), на той час (з 1569) надворны маршалак Вялікага Княства Літоўскага, пасля земскі маршалак (1579), троцкі кашталян (1586), троцкі ваявода (1590) і нарэшце віленскі ваявода (1604).
30 Ражанка над р. Тур’я. Зараз вёска ў Шчучынскім раёне.
31 Мікалай Пац гербу Газдава (к. 1527—1585), намінат на кіеўскае біскупства (1557). Як прыхільнік Рэфармацыі, не дамагаўся папскай ухвалы, неабходнай для атрымання біскупскага пасвячэння. У 1564 г. высунуты Радзівіламі на жмудскае біскупства. У 1583 г. пастаўлены Стэфанам Баторым на смаленскае кашталянства, г.зн. цывільную пасаду, чым і завяршыўся скандал даўжынёю у чвэрць стагоддзя, калі пасаду каталіцкага біскупа займаў пратэстант!
32 Тры невялічкія палацы з сасновых паляў, на месцы сціплага паляўнічага павільёну, паставіў у Рудніках на рацэ Мерач (Троцкі павет; зараз у Літве) Жыгімонт Стары ў 1511 г.
Ваш отзыв